Μετά την επιτυχή ολοκλήρωση του μαθήματος οι φοιτητές αναμένεται:

• Να γνωρίζουν τις συζητήσεις και αντιπαραθέσεις σε κομβικά ζητήματα που απασχολούν την ψυχογλωσσολογία
• Να γνωρίζουν τις μεθόδους έρευνας και τις τεχνικές που χρησιμοποιούν οι ψυχογλωσσολόγοι
• Να γνωρίζουν και να περιγράφουν τις διαδικασίες που υποστηρίζουν ποικίλες δεξιότητες γλωσσικής επικοινωνίας και τα σχετικά θεωρητικά μοντέλα
• Να κατανοούν τη σχέση ανάμεσα στα εμπειρικά δεδομένα και τις θεωρίες στο πεδία της ψυχογλωσσολογίας
• Να προσδιορίζουν τις βασικές περιοχές του εγκεφάλου που διαδραματίζουν κάποιον ρόλο στη γλώσσα, να περιγράφουν τις επιμέρους γλωσσικές λειτουργίες των περιοχών αυτών και να εξηγούν με αναφορά στο νευροβιολογικό υπόστρωμα γιατί/πώς οι λειτουργίες αυτές σε ορισμένες περιπτώσεις διαταράσσονται
• Να αξιοποιούν μελλοντικά τις σχετικές θεωρητικές γνώσεις στην περιγραφή, διάγνωση και θεραπεία προβλημάτων ομιλίας και λόγου

• Εφαρμογή της γνώσης στην πράξη
• Αναζήτηση, ανάλυση και σύνθεση δεδομένων και πληροφοριών, με τη χρήση και των απαραίτητων τεχνολογιών
• Προσαρμογή σε νέες καταστάσεις
• Λήψη αποφάσεων
• Αυτόνομη εργασία
• Σεβασμός στη διαφορετικότητα και την πολυπολιτισμικότητα
• Επίδειξη κοινωνικής, επαγγελματικής και ηθικής υπευθυνότητας και ευαισθησίας σε θέματα φύλου
• Άσκηση κριτικής και αυτοκριτικής
• Προαγωγή της ελεύθερης, δημιουργικής και επαγωγικής σκέψης

Σύντομη Περιγραφή Μαθήματος: Στο μάθημα αυτό παρουσιάζονται θεωρητικά και εμπειρικά δεδομένα για τη γλώσσα ως ψυχολογικό φαινόμενο και για το νευροβιολογικό της υπόβαθρο, τα οποία προέρχονται από διεπιστημονική μελέτη. Πιο συγκεκριμένα, πραγματεύεται από τη σκοπιά της ψυχογλωσσολογίας και εν μέρει της νευρογλωσσολογίας θέματα όπως τα εξής: Πώς παράγεται και πώς κατανοείται η ομιλία; Πώς μαθαίνεται η γλώσσα; Πώς αναπαρίσταται η γνώση της γλώσσας; Πώς σχετίζεται η γλώσσα με άλλες νοητικές λειτουργίες όπως η μνήμη; Πώς συντελείται η επεξεργασία λέξεων και προτάσεων; Πώς διαταράσσονται υπό ορισμένες συνθήκες ικανότητες όπως αυτές της κατανόησης και παραγωγής λόγου;

Οι επιμέρους ενότητες του μαθήματος έχουν ως εξής:

1. Εισαγωγή
2. Η επιστημονική μελέτη και περιγραφή της γλώσσας
3. Μέθοδοι έρευνας στην ψυχογλωσσολογία
4. Η σχέση γλώσσας και εγκεφάλου
5. Η σχέση γλώσσας και νόησης
6. Η μάθηση της πρώτης γλώσσας
7. Η εκμάθηση μιας δεύτερης γλώσσας
8. Η επεξεργασία λέξεων και προτάσεων
9. Η ικανότητα κατανόησης λόγου
10. Θέματα κατανόησης λόγου
11. Η ικανότητα παραγωγής λόγου
12. Θέματα παραγωγής λόγου
13. Ανακεφαλαίωση

Γραπτή εξέταση στο τέλος του εξαμήνου, η οποία περιλαμβάνει ερωτήσεις ανάπτυξης, σύντομης απάντησης ή/και κλειστού τύπου (π.χ. πολλαπλής επιλογής).

Γλώσσα αξιολόγησης: ελληνική

Οι σχετικές πληροφορίες ανακοινώνονται στο e-class του μαθήματος.

Διανεμόμενα συγγράμματα μέσω του συστήματος πολλαπλής βιβλιογραφίας

1. Harley, T. (2009). Η ψυχολογία της γλώσσας: Από την πράξη στη θεωρία. Θεσσαλονίκη: University Studio Press.
2. Fromkin, V., Rodman, R., & Hyams, N. (2008). Εισαγωγή στη μελέτη της γλώσσας. Αθήνα: Πατάκης.
3. Λεκάκου, Μ., & Τοπιντζή, Ν. (επιμ.). (2022). Εισαγωγή στη γλωσσολογία: Θεμελιώδεις έννοιες και βασικοί κλάδοι με έμφαση στην ελληνική γλώσσα. Αθήνα: Gutenberg.

Ενδεικτική βιβλιογραφία περαιτέρω μελέτης

1. Ahlsén, E. (2006). Introduction to neurolinguistics. Amsterdam: Benjamins.
2. Aitchison, J. (2008). The articulate mammal: An introduction to psycholinguistics (5th ed.). London: Routledge.
3. Βλάχος, Φ. Μ. (Επιμ.). (2018). Εγκέφαλος, μάθηση και ειδική αγωγή. Αθήνα: Gutengerg.
4. Brown, C. M., & Hagoort, P. (2004). Νευροεπιστήμη της γλώσσας. Θεσσαλονίκη: University Studio Press.
5. Dewi, R. S. (2021). Psycholinguistics. IMSU Press.
6. Fernández, E. M., & Cairns, H. S. (Eds.). (2020). The handbook of psycholinguistics. Wiley-Blackwell.
7. Ingram, J. C. L. (2007). Neurolinguistics: An introduction to spoken language processing and its disorders. Cambridge: Cambridge University Press.
8. Miller, G. (1995). Γλώσσα και ομιλία. Αθήνα: Gutenberg.
9. Pinker, S. (1994). Το γλωσσικό ένστικτο: Πώς ο νους δημιουργεί τη γλώσσα. Αθήνα: Κάτοπτρο.
10. Πήτα, Ρ. (1998). Ψυχολογία της γλώσσας: Μια εισαγωγική προσέγγιση. Αθήνα: Ελληνικά Γράμματα.
11. Sedivy, J. (2018). Language in mind: An introduction in psycholinguistics. Oxford: Oxford University Press.
12. Στασινός, Δ. Π. 2009. Ψυχολογία του λόγου και της γλώσσας: Ανάπτυξη και παθολογία, δυσλεξία και λογοθεραπεία. Αθήνα: Gutenberg.
13. Stavrakaki, S. (2005). Greek neurolinguistics: The state of the art. Journal of Greek Linguistics, 6, 187-234.
14. Stemmer, B., & Whitaker, H. A. (Eds). (2008). Handbook of the neuroscience of language. Amsterdam: Elsevier.
15. Steinberg, D.,&Sciarini, N. V. (2006). An Introduction to psycholinguistics (2nd ed.). Harlow: Pearson Longman.
16. Traxler, M. J. (2012). Introduction to psycholinguistics: Understanding language science. Chichester: Wiley-Blackwell.
17. Τσολάκη, Μ., Κασάπη, Ε., & Κεχαγιά, Ε. (2002). Εισαγωγή στη νευρο-ψυχογλωσσολογία. Θεσσαλονίκη: University Studio Press.

https://eclass.uop.gr/courses/2016/